Թրաֆիքինգի զոհերի հետ հարցազրույց անցկացնելու նկատառումներ

ByAAVR

Թրաֆիքինգի լուսաբանում, Մարդկանց թրաֆիքինգ, Միջազգային նորություններ, Փորձագետ

Թրաֆիքինգի զոհերի հետ հարցազրույց անցկացնելու նկատառումներ

Հայտնի ամերիկյան HTC (Human Trafficking Centre) թրաֆիքինգի կենտրոնի մասնագետ Ջենիֆեր Հէնքելը վերջերս իր հոդվածներից մեկում պրակտիկ նկատառումներ է ներկայացնել, որոնք անհրաժեշտ է հաշվի առնել թրաֆիքինգի զոհի կամ թրաֆիքինգ վերապրածների հետ հարցազրույց վարելիս:

Ինչպես նշում է Հէնքելը, նման հարցազրույցները հատկապես ակնառու և կարևոր միջոց են «առաջին ձեռքերից» տեղեկատվություն ձեռք բերելու և ըստ այդմ կառուցելու սոցիալական զարգացման և սոցիալական ծառայությունները մատուցելու քաղաքականությունը:

Ըստ մասնագետի, հարցազրույցները նաև լավ միջոց են վեր հանել առկա էթիկական խնդիրները լրագրության և զոհ-հարցազրուցավարի միջև, ինչպես նաև այն խնդիրները, որոնք գոյություն ունեն հարցաքննությունների ընթացքում:

Հէնքելը իր նկատառումները բաժանել է ըստ հետևյալ կետերի:

Տեղեկացված համաձայնություն

«Տեղեկացված համաձայնությունը» ներկայացնում է յուրահատուկ զրույցի մի տեսակ, որը անց է կացվում բուն հարցազրույցից առաջ, որպեսզի մասնակիցը մինչ հարցազրույցքը ծանոթանա և խորապես հասկանա հարցազրույցի ժամանակ տրվելիք հարցերը: Հաճախակի այսպես կոչված «տեղեկացված համաձայնությունը» իրենից ներկայացնում է համաձայնագիր, որը հարցազրույց տվողը ուսումնասիրում և այնհուհետև ստորագրում է:

Որոշ դեպքերում համաձայնագիրը/համաձայնությունը կարող է լինել բանավոր:

Ինչպես և բոլոր այլ դեպքերում հասարակության խոցելի շերտերի ներկայացուցիչների հետ աշխատելիս, հարցազրուցավարը պետք է համապատասխան նախազգուշական միջոցներ ձեռնարկի, որպեսզի ձեռք բերի իսկական` իրավական ուժ ունեցող համաձայնություն:

Ըստ «տեղեկացված համաձայնության», հարցազրույցի մասնակիցը պետք է ինֆորմացված լինի, թե ինչի համար է օգտագործվելու հարցազրույցից ստացված տեղեկությունները, նախապես տիրապետի հարցաշարին, տեղյակ լինի իր իրավունքներից: Այս տեղեկությունները պետք է հասանելի լինի մասնակցին բոլոր հնարավոր ձևերով:

Հարցազրուցավարը պետք անընդհատ տեղեկացնի մասնակցին հարցազրույցի նպատակի, կամ հետազոտական ծրագրի և նրա նորությունների մասին, որի շրջանակներում անց է կացվում հարցազրույցը, որպեսզի մասնակիցը չունենա վախի կամ կասկածի խնդիրներ և հստակ պատկերացնի, թե ինչպես են օգտագործվելու նրա տված տեղեկությունները: Երբ մասնակիցը ի վերջո համաձայնվում է սկսել հարցազրույցը, նրան անպայման պետք է ասել, որ այն կարող է ընդհատվել յուրաքանչյուր պահի, երբ կամենա մասնակիցը:

Անձնական տվյլաների պաշտպանություն և գաղտնիություն

Անձնական տվյլաների պաշտպանությունը և գազտնիությունը ենթադրում է մասնակցից ստացած տեղեկությունների ապահովությունը նաև դրա օգտագործման վերահսկողության հնարավորությունը մասնակցի կողմից:

Բացի դրանից զրուցավարները պարտավոր են հարցազրույցի ընթացքում հավաքել միայն համապատասխան, հետազոտվող թեմային վերաբերվող տեղեկություններ և նրբանկատ լինել որոշակի հարցերին, ինչպիսիք են, օրինակ, սեռական փորձը, միգրացիոն կարգավիճակը, քաղաքական հայացքներն ու պատկանելիությունը:

Ինչպես նշում է փորձագետը, կան հարցեր, որոնք կարող են մասնակցին էթիկական երկմտանքի առջև դնել, ուստի նման հարցադրումները պետք է տալ միայն այն դեպքում, երբ դա խիստ անհրաժեշտ է, որպեսզի մասնակիցը իրեն չզգա խոցելի և անհարմար դրության մեջ:

Հարցազրույցից ստացված տեղեկությունները, ներառյալ գրառումները, լուսանկարները, ձայնագրությունները, պետք է պահվեն մաքսիմալ անվտանգ վայրում: Ինֆորմացիայի անվտանգ փոխանակումը և նրա օգտագործման հետագա մարտավարությունը քննարկվում է հարցազրույցից առաջ: Այս նկատառումների պահպումը շատ կարևոր է, քանի որ սխալ կիրառումը կարող է բերել տեղեկությունների արտահոսքին և վնասակար հետևանքների մասնակցի համար:

Հարցազրույցի մասնակցի մասին անձնական տվյաներ բացահայտող բոլոր տեղեկությունները պետք է ամբողջությամբ առանձնացված լինեն հարցազրույցի բովանդակությունից, որպեսզի մասնակիցը իր կամքին հակառակ բացահայտված չլինի:

Այսպիսով բացառվում են բոլոր հասցեները, հեռախոսահամարները, գործատուների մասին տվյալները, ինչպես նաև ծննդյան և մահվան տարեթվերն ու հատուկ իրադարձություններ, որոնցով կարելի է մասնակցին ճանաչել, ինչպես նաև առևտրային ծառայությունների մասին տեղեկություններ:

Ռիսկեր և տրավմաներ

Տրավման` հաճախակի թրաֆիքինգի զոհերի օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական արձագանքն է իրենց վերապրած իրադարձությունների վրա, ինչը հարցազրուցավարը պետք է հաշվի առնի հարցազրույցի ընթացքում, ինչպես նաև հարցազրույցին պատրաստվելիս:

Հարցերի հերթականությունը, հարցազրույցի վայրը և այլ առանձնահատկությունները, պետք է այնպես դասավորված լինեն, որպեսզի տրավմատիկ փորձի հիշողությունները կամ վերապրումի ռիսկը հասցրած լինի զրոյի:

Պետք է հաշվի առնել, որ հաճախակի զոհերը և վերապրածները ֆիզիկական և սեռական բռնություն են վերապրել, մանիպուլյացիայի և անզորության զգոցողություններ են ունեցել: Եվ պահանջելով պատմել այդ ամենը` պետք է նաև հաշվի առնել այն, որ մասնակիցը կարող է լցվել նեգատիվ էմոցիաներով ու նույնսիկ ֆիզիոլոգիական հյուծման հասնել: Հարցազրուցավարը պետք է նաև համոզված լինի իր իսկ հոգեբանական կայունության մեջ և վստահ լինի, որ կարող է առերեսվել մասնակիցների հուզական ռեակցիաների հետ, ինչը կարող է բավականին ծանր լինել:

Կարևոր է հարցազրույց անցկացնլու վայր: Այն պետք է մաքսիմալ անվտանգ լինի, քանի որ շատ զոհեր դեռ գտնվում են նախկին թրաֆիքյորների կամ կազմակերպված հանցավոր խմբերի կողմից որոնման մեջ: Այս հանգամանքը կարող է լրացուցիչ վտանգ դառնալ նաև հարցազրուցավարի համար, քանի որ նա կարող է թրաֆիքյորի կողմից հետապնդումների արժանանալ, որպես ինֆորմացիային տիրապետող աղբյուր:

Իրավունքների և հնարավորությունների հզորացում

Իրավունքների և հնարավորությունների հզորացումը մեծ նշանակություն ունի հատկապես երբ հարցազրուցավարը աշխատում է այնպիսի անհատների և համայնքների հետ, որոնք թրաֆիքինգի պատճառով ենթարկվել են բռնության, ճնշման, և տարբեր տիպի տրավմաների:

Հարցազրույցի ընթացքում շատ կարևոր է նաև տանել այն մասնակցի իրավունքների հզորացման հունով: Այլ կերպ` հարցազրուցավարը զրույցը պետք է վարի` hաշվի առնելով մասնակցի տարիքն ու սեռը, էթնիկական պատկանելիությունը, վերապրած պատմությունն ու էմոցիանալ իրավիճակը հավասարակշռված և արդյունավետ զրույց ունենալու համար: